Częstochowska Hodegetria
Spis treści
________________________________________

Część pierwsza - Obraz
I.   Wizerunek
      - Ikonografia - 11
      - Styl - 19
II.  Budowa obrazu
      - Tablica - 25
      - Rama -30
      - Mensa Mariana - 34
      - Komentarz do budowy tablicy i ramy - 35
      - Chronologia płócien - 35
      - Warstwy malarskie - 42
III. Znamiona warsztatu ikonowego
      - Charakterystyka tablicy - 49
      - Charakterystyka nimbów - 52
      - Wizerunek pierwotny - 57
IV.  Rozwój poglądów na pochodzenie obrazu
      - Stan wiedzy do II Wojny Światowej - 73
      - Stan wiedzy po II Wojny Światowej - 80

Część druga - Dzieje dawne
I.    Najstarsze źródła
      - Translatio tabulae - 89
      - Testament Elżbiety Łokietkówny - 95
      - Źródła wobec świadectwa obrazu - 97
II.  Ikona i Madonna
      - Tło historyczne - 101
      - Złamanie ikony - 102
      - Naprawa i przeobrażanie ikony - 103
      - Drogocenna dekoracja - 105
III. Do Polski
      - Uwarunkowania historyczne - 113
      - Na Jasną Górę - 115
IV.  Pierwsze półwiecze
      - Pierwsze lata - 121
      - Sacrilegium 1430r. - 124
      - Restauracja po sacrelegium - 130
V.   Blizny
      - Tradycja - 141
      - Świadectwa pisane - 142
      - Strzała - 143
      - Ostrze - 145
      - Refleksje - 146

Część trzecia - Jasnogórska Bogurodzica
I.    Świadectwo dziejów obrazu -kopie
      - Uwagi wstępne - 151
      - Najdawniejsze podobizny graficzne - 152
      - Najdawniejsze kopie - 155
      - Kopie wieku XVII - 159
      - Kopie wieków XVIII,XIX i XX - 170
II.  Zdobienie wizerunku
      - Korony - 185
      - Wota i sukienki - 190
III. Otoczenie obrazu
      - Kaplica i ołtarz - 205
      - Dekoracja ołtarza - 214
      - Obraz poza ołtarzem - 216
IV.  Jasnogórska Bogurodzica w sztuce cerkiewnej
      - Wizerunki Jasnogórskiej Bogurodzicy jako ikony - 221
      - Jasnogórska Bogurodzica - Łagodzenie złych serc - 225
      - Decus Podlachiae - Matka Boża Leśniańska - 236
V.   Sześć wieków konserwatorskiej troski
      - Dawne renowacje - 241
      - Konserwacja 1925 - Jan Rutkowski - 248
      - Konserwacje powojenne - Rudolf Kozłowski - 250
      - Komisja konserwatorska 1979 - 252

- Tabela chronologiczna - 257
- Bibliografia - 269
- Aneksy - 275
- Indeksy - 285
- Summery - 291
- Zusammmenfassung - 295
- Resume -299

    Wiersze wybrane

  

Matka Boska w Skomielnej (z Kołomyi)


Wśród gór Czarnej Skomielnej
znalazłaś schronienie
Matko wygnana czarna od bólu
skostniała z zimna
Trzymasz na rękach Swojego Syna
świata zbawienie -
Wszystkim wygnańcom
zbłąkanym owcom
Go ukazujesz
Ze swej świątyni na ziemię polską
patrzysz serdecznie
Cała wsłuchana w ich serc melodię
i Ducha tchnienie -
O Wędrowniczko święta cudowna
Patronko naszej młodzieży oazowej
poszukującej zbawienia
z Bogiem - Słowem.


  


Matka Boska Zwycięska


Znalazłaś schronienie wśród gór
Matko Boska wygnana z Kołomyi
Sczerniała z bólu
Dzielisz nasz los -

Do Ciebie tu wędrujemy
smutni wygnańcy
z każdego miejsca na polskiej ziemi
pod Twój Matczyny płaszcz
Ty byłaś naszą Matką Chrzestną
gdy święta woda Chrztu
obmywała nasze skronie
Ty przygotowywałaś nas
do pierwszej Komunii
na cudowne z Chrystusem spotkanie


U Twoich stóp
nasi Rodzice składali
przysięgę małżeńską.
A gdy choroba dotknęła nasz dom
powierzali Ci każde swe dziecko
Bo tylko Ty jedna umiesz ukoić ból
natchnąć nas do wiary w zwycięstwo
dobra nad złem -
Tylko Ty jedna
przewieziona znad Prutu
w nasz tułaczy los
O Matko Boska Zwycięska!


   


Matka Boska znad Prutu z Kołomyi


Jestem oczarowana Twój ą pięknością
Dostojna Pani
Matko dzieląca los wygnanych Polaków
Jaśniejesz w małym kościółku
wiejskim wśród gór
w Czarnej Skomielnej
skąd patrzysz na cały kraj


Przepiękna jesteś, oddana zupełnie Swemu Synowi
a jednocześnie skupiona na tym
co Ci powiem
I od razu masz dla mnie
najtrafniejszą odpowiedź:
Bądź całkowicie dla Chrystusa
i z Nim
czyń wszystko co On zawarł
w Swoim Słowie!

 

Czytaj więcej: Helena Wolny

o obrazie Matki Boskiej Kołomyjsko - Pokuckiej

 

    BRYKOWSKI  R., Obraz Madonny z Kołomyi, "Spotkania z Zabytkami" 1993,
   nr 12 s. 20-23 (przedruk p.t. Legenda i rzeczywistość obrazu Matki Boskiej
    z Kołomyi 
"Magazyn Słowo - Dziennik Katolicki", 1993. nr 9,s. 6-8 i "Gazeta
   Kołomyjska", Warszawa. 1997, nr 1(15), s 7-9.


   CIOŁKOSZ  ŁUPINOWA  H., Kilka słów do legendy o obrazie Matki Boskiej
   Kołomyjskiej
 "Gazeta Kołomyjska", Warszawa 1997, nr 2 (16), s. 9-11.


    KURPIK  W., Matka Boska Jasnogórska z Kołomyi i inne jej wizerunki,
   "Jasna Góra" 1993, nr 3, s. 14-17. 

 

   SENIUK K. I., To co widziałam, zapamiętałam i usłyszałam mieszkając
   w Kołomyi,
"Gazeta Kołomyjska", Warszawa 1996, nr 3-4 (13-14) s. 6-9;
   1997, nry: 1 (15), s.2-3; 2 (16), s.2-3; 3-4 (17-18), s.13-15.

 

   SZUBRA  R., Dzieje "repatrianckie" (i nie tylko) cudownego obrazu Matki
   Boskiej Kołomyjskiej,
"Gazeta Kołomyjska", Warszawa 1997, nr 2 (16),s. 7-9.

 

   WACŁAW Z SULIGOWA X., O cudownych obrazach w Polsce
   Przenajświętszej Matki Bożej,
"Wiadomości historyczne,  biliograficzne
    i ikonograficzne", Kraków 1902

 

 

     Na Koskową Górę łatwo trafić. Z ?zakopianki?, za Pcimiem trzeba skręcić na
  Jordanów, minąć Tokarnię z drewnianym kościołem, którego prezbiterium to
  XVI-wieczna kaplica ufundowana przez Jordanowskich z Zakliczyna, i skręcić ku
   Skomielnej Czarnej ? z pozoru niczym nie wyróżniającej się wsi z drewnianą
  XVIII-wieczną kaplicą dworską i postawionym w latach 50. ubiegłego stulecia
  murowanym kościołem. Tutejszą parafią od końca lat 40. opiekują się Bracia Mniejsi
  Kapucyni z Prowincji Krakowskiej.
     To dzięki nim wiosną 1956 r. do Skomielnej Czarnej trafił obraz Matki Boskiej
  Częstochowskiej, tuż po wojnie potajemnie wywieziony ze stolicy Pokucia Kołomyi,
  i do tego czasu przechowywany w Krakowie. Obraz miał być rówieśnikiem słynnego
  malowidła jasnogórskiego i, podobnie jak on, sprowadzony z Węgier.
  Według legendy przywiózł go książę Władysław Opolczyk, namiestnik Ludwika
  Węgierskiego na Rusi Czerwonej. Wpierw znajdował się w kołomyjskim zamku,
  później, w nieznanych okolicznościach przeniesiono go do tamtejszego kościoła
  Dominikanów.
     Słynął cudami, a o skuteczności modlitw do Matki Boskiej Kołomyjskiej świadczyły
  liczne wota. Wiosną 1946 r. dla uratowania przed profanacją został wycięty z ołtarza
  i z ostatnim transportem repatriantów znalazł się w Polsce. Przez wiele lat jego
  kresowe pochodzenie nie było rozgłaszane. Z biegiem czasu jednak ?odkryli? go
  rozproszeni po Polsce Kołomyjanie, a w 1992 r. do Skomielnej Czarnej przyjechała
  pierwsza pielgrzymka parafian z Pokucia. Wtedy postanowiono wykonać kopię obrazu,
  by znów Matka Boska zawisła w Kołomyi, w odzyskanym właśnie pojezuickim
  kościele.
     Dokładniejsze oględziny poprzedzające reprodukcję obrazu przyniosły sensacyjne
  odkrycie: po zdjęciu drewnianej sukienki wyszło na jaw, że obraz nie był namalowany
  na desce, jak uważano, a na ręcznie kutej miedzianej blasze. Blacha, obcięta starannie
  wokół nimbów nad głowami Marii i Jezusa, przybita była do deski, a brzeg wyrównany
  i zagruntowany ? przygotowany do zamalowania tła, do którego jednak nie doszło.
  Na głowach Maryi i Dzieciątka widniały tzw. władysławowskie korony ? ofiarowane
  jasnogórskiemu klasztorowi w styczniu roku 1635 przez Władysława IV Wazę, jako
  wotum za uzdrowienie, co wprawdzie zaprzeczało kołomyjskiej legendzie,
   Stąd widać Tatry